De meeste (vooral de meer langdurige) vormen van psychoanalytische psychotherapie zijn vrij ambitieus wat betreft de doelen die worden nagestreefd.
We noemen er hier enkele:
- De psychoanalytisch psychotherapeut is meer gericht op het begrijpen van de betekenis van jouw klachten en symptomen dan op directe pogingen om deze weg te werken. Toch blijkt zowel uit ervaring als uit onderzoek dat dergelijke psychotherapie wel degelijk leidt tot een verbetering van klachten zoals depressie, angst, dwangsymptomen, seksuele problemen en dergelijke;
- een geslaagde psychoanalytische behandeling maakt dat je beter opgewassen bent tegen de veranderingen, de frustraties en de tekorten die kenmerkend zijn voor het leven, dat je veerkracht vergroot. Zo kan vermeden worden dat je in de toekomst nieuwe klachten of ernstige moeilijkheden ontwikkelt;
- er wordt gewerkt aan een sterk doorleefd inzicht in jezelf en in de manieren waarop je relaties aangaat en vorm geeft. Hierdoor kan je meer aspecten van jezelf begrijpen en onder woorden brengen en meer bevredigende relaties ontwikkelen;
- er ontstaan zo ook andere manieren om om te gaan met wat er in je innerlijke wereld gebeurt en om dit te bewerken en te verwerken. Er ontstaan andere manieren van denken en voelen, van dromen en van verlangen;
Freud zei ooit dat een geestelijk gezonde persoon in staat is om te werken en lief te hebben. In al haar eenvoud is deze opvatting nog steeds geldig. Mensen streven ernaar om zich nuttig te voelen, maar doorgaans ook om te kunnen genieten en om intieme relaties te kunnen onderhouden. Een belangrijk doel van psychoanalytische behandelingen is om het vermogen te bevorderen om op al deze terreinen bewuste eigen keuzes te maken.